معرفی واحد
گروه واحد سلامت و جمعیت خانواده متولی طراحی، سیاست گذاری و نظارت بر اجرای برنامه های بهداشتی اولویت دار برای گروههای آسیب پذیر جامعه(مادران- نوزادان- کودکان- نوجوانان- زنان و سالمندان کشور و هم چنین مجری برنامه های کنترل جمعیت) است. که اهداف هر یک از برنامه ها به شرح زیر می باشد.
برنامه کودکان:
با هدف ارتقاء سطح سلامت گروه آسیب پذیر متولی مراقبت کودکان به منظور کاهش بار بیمارهای اولویت دار در کودکان زیر هشت سال در شهرستان می باشد. اهداف کلی این واحد کاهش مرگ و میر شیرخواران و کودکان زیر پنج سال و ارتقاء سطح سلامت کودکان زیر هشت سال است. مراقبتهای ادغام یافته ناخوشیهای اطفال که طی آن برنامه های مختلف با یکدیگر ترکیب شده و مهمترین و شایعترین علل مراجعه و مرگ و میر کودکان را در برگرفته و درنتیجه تشخیص و درمان صحیح بیماریها براساس نشانه های موجود امکان پذیر می سازد. همراه با مراقبتهای ادغام یافته کودک سالم که بدنبال یافتن کودکان سالم از کودکان به ظاهر سالم یا مستعد بیماری است. دو راهکار مهم جهت نیل به اهداف فوق می باشند.
برنامه سلامت مادران:
متولی کاهش بار بیماریهای ناشی از حاملگی، زایمان و پس از زایمان در مادر(تا شش هفته پس از زایمان) و جنین و نوزاد( تا شش ساعت پس از زایمان) و اجرای سیاستهای اداره کل سلامت مادران می باشد که اهم برنامه های این واحد:
- نظارت بر اجرای مراقبتهای ادغام یافته سلامت مادران با هدف افزایش اثربخشی کمی و کیفی مراقبتهای دوران بارداری و بهبود زیرساخت نظام ارایه خدمات می باشد.
- اجرای نظام مراقبت مرگ مادری با هدف شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر مرگ مادران و ارایه مداخله مناسب به منظور کاهش و به صفررساندن مرگ و میر مادران به دلیل عوارض بارداری و زایمان.
گروه مادران برنامه ریزی می کند تا خدمات آموزشی، مشاوره ای، مراقبتی در دوران قبل از بارداری، حین بارداری و پس از زایمان، کلیه زنان خواهان بارداری، خانمهای باردار و زایمان کرده با کیفیت مطلوب و به طور رایگان در واحدهای بهداشتی درمانی تحت پوشش مرکز بهداشت آران و بیدگل ارائه گردد.
هم چنین تلاش می کند تا جامعه و کارکنان بهداشتی درمانی را در زمینه اهمیت انجام زایمان ایمن آموزش داده و با ارتباط با بخش خصوصی، اطلاع رسانی از طریق رسانه های گروهی، تهیه و توزیع پمفلتها و جزوات آموزشی، انجام هماهنگی با سایر ادارات و ارگانها در راستای ارائه هرچه بهتر خدمات گام بردارد.
ما برخود واجب می دانیم که پرسنل محیطی را در زمینه فعالیتهای مرتبط، آموزش داده و با ارتقاء سطح علمی، زمینه تقویت عملکرد ایشان را پدید آوریم و با تدارک امکانات و نظارت مستمر، ارائه خدمات استاندارد را زمینه سازی نمائیم.
پژوهش، کسب اطلاعات و آمار و تجزیه و تحلیل آنها از جمله فعالیتهایی است که ما را در رسیدن به اهداف یاری می نماید.
برنامه سالمندان:
سالخوردگی جمعیت عبارتست از مرحله ایی که طی آن افراد سالمند نسبت بیشتری از کل جمعیت را به خود اختصاص می دهد. با کاهش میزان باروری کلی از یک سو و کاهش میان مرگ و افزایش امید به زندگی از سوی دیگر، ساختار سنی جمعیت از گروههای سنی جوان تر به پیرتر تغییر می یابد و هر ساله حدود 7/1% به جمعیت جهان افزوده می شود. این افزایش برای جمعیت 65 سال و بالاتر 5/2% است و این فاصله ترکیب سنی جهان را به سوی پیرشدن سوق می دهد. و پیش بینی می شود که ربع قرن دیگر جمعیت سالمندان به 2/1میلیارد نفر یعنی 14% جمعیت جهان برسد.
برخی از مشکلاتی که در کشورهای در حال توسعه بر مسئله سالمندی تأثیر می گذارند:
1- نرخ رشد بالاتر جمعیت به معنی جمعیت سالمند بیشتر در آینده خواهد بود.
2- این کشورها هنوز با مشکلات ناشی از توسعه دست به گریبان هستند و به بررسی مسائل مرتبط با پیرشدن جمعیت نمی اندیشند. درنتیجه برای آینده پیش بینی های لازم بعمل نیاورده به طور ناگهانی با پدیده سالمندی جمعیت و دشواریهای حاصل از آن روبرو خواهندشد.
3- در کشورهای درحال توسعه سرعت سالخوردگی جمعیت بیشتر است و در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، مدت زمان کمتری طول می کشد تا جمعیت سالمندان 2 برابر شود. بنابراین، این کشورها آمادگی کافی برای رویارویی با این وضعیت را نخواهندداشت و این مسئله بعنوان تغییری در نظام اجتماعی، مشکلات بسیاری برای آنان بوجود خواهدآورد.
4- برخلاف کشورهای توسعه یافته، در این کشورها درصد بالایی از سالمندان در مناطق روستایی زندگی می کنند. گفته می شود تا سال 2025، 82% از سالمندان کشورهای توسعه یافته در شهرها زندگی خواهندکرد. حال آنکه این رقم برای کشورهای درحال توسعه 50%خواهد بود.
5- در کشورهای در حال توسعه سالمندان معمولاً درخانواده های گسترده، که چند نسل را در برمی گیرد زندگی می کنند و تعداد سالمندانی که تنها به سر می برند نسبت به کشورهای پیشرفته کمتر است.
6- از آنجا که در کشورهای در حال توسعه نظام های حمایت اجتماعی آنقدر وسیع نیستند تا همه سالمندان را پوشش دهند، خانواده مهمترین پشتوانه و بهترین منبع حمایت مالی و اجتماعی و معنوی برای سالمندان محسوب می شود.با توجه به تفاوتهای مذکور در بالا، کشورهایی با شرایط کشور ما نمی توانند در مورد رسیدگی به مسئله پیرشدن جمعیت، از کشورهای توسعه یافته تقلید کرده و براساس شیوه های آنان برنامه ریزی نمایند. همانطور که شرایط و مسائل ما متفاوت هستند، نیازهای ما هم متفاوت بوده، سیاست ها و برنامه ریزی های متفاوتی را طلب می کند.
در موارد نادر، رویدادهایی سبب می شود جمعیت جوان یک منطقه از بین بروند. همین امر سبب افزایش میزان درصد جمعیت سالخورده می شود مانند آفریقا جوان ترین قاره جهان که شیوع ایدز در آنجا و مرگ و میر جوانان، افزایش درصد جمعیت سالخورده را در پی داشته است.
با توجه به مطالب ذکر شده به اهمیت برنامه ساماندهی سالمندان پی برده و بر خود لازم می دانیم با برنامه ریزیهای آموزشی به منظور ارتقاء سطح اگاهی پرسنل و نهایتاً مردم جامعه و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی سالمندان بتواینم در راستای سلامت جامعه گام برداریم.
برنامه تغذیه:
سوء تغذیه یکی از بزرگترین موانع توسعه اجتماعی اقتصادی است و در گروههای آسیب پذیر و کم درآمد جامعه، حلقه معیوبی را سبب می شود که با مختل نمودن سلامتی و کاهش توانایی ذهنی و یادگیری سبب کاهش توانمندی اقتصادی، محدودیت مشارکت مردم در تولید و افزایش فقر در جامعه و قطع رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی می گردد.
فقر، دسترسی ناکافی به انواع غذاها، فقدان آگاهی برای تدارک یک رژیم غذایی مناسب، شیوع زیاد بیماریهای عفونی، همه عواملی هستند که منجر به سوء تغذیه می شود و نتیجۀ آن افزایش مرگ ومیر و ابتلا به بیماری ها به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن، کاهش بهره هوشی، کاهش قدرت یادگیری و افت تحصیلی، تغییرات رفتاری به صورت بی حوصلگی، بی تفاوتی و انزواطلبی است که روند توسعه کشورها را به مخاطره می اندازد.
آموزش تغذیه به منظور بهبود رژیم غذایی، تولید و مصرف مواد غذایی غنی از ریزمغذی ها و غنی سازی مواد غذایی، مکمل یاری با داروها و مواد حاوی مکمل های مختلف و ارتقاء سطح سلامت عمومی و کنترل بیماری های عفونی و انگلی می باشد.
مأموریت این واحد پیشگیری از سوءتغذیه و بهبود تغذیه گروه آسیب پذیر (زنان باردار) اطفال زیر 6سال، افراد در سنین بلوغ و زنان و سالمندان جامعه می باشد بنحوی که کلیه گروههای مذکور به طور مستمر تحت مراقبت و هم چنین تشخیص به موقع و ارجاع موارد در معرض خطر و نیازمند مراقبت ویژه قرار گرفته و آموزشهای لازم به صورت تئوری، عملی و یا فردی و گروهی توسط پرسنل مجرب و دوره دیده در محل مرکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت انجام می شود. امید است با انجام برنامه های آموزشی، مشاوره و سایر خدمات در سطح شهرستان باعث ارتقاء سلامت و ارتقاء فرهنگ تغذیه ای جامعه می شویم