واحد بهداشت دهان و دندان

معرفی واحد

واحد بهداشت دهان و دندان زیر نظر معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی فعالیت می نماید . این واحد با استفاده از توانائیها و امکانات موجود در جهت ارتقاء سطح سلامت دهان و دندان افراد جامعه ، برنامه ها و طرحهای تدوین شده وزارت متبوع رااز طریق سطوح محیطی (واحد بهداشت دهان و دندان مراکز بهداشتی درمانی ) به اجرا در می آورد .واحدهای بهداشت دهان ودندان مراکز بهداشتی درمانی زیر مجموعه واحد بهداشت دهان و دندان مرکز بهداشت شهرستان و نهایتاً استان می باشند .

 سلامت دهان و دندان از شاخه های مهم بهداشت عمومی است که در سلامت کلی افراد تاثیربه سزایی دارد . ارتقای بهداشت دهان و دندان جامعه مستلزم دسترسی آسان مردم به مراقبتهای اولیه بهداشت دهان و امکان استفاده ازخدمات بهداشت دهان و دندان به صورت طبقه بندی شده می باشد .

تا قبل از سال 1374 بهداشت دهان و دندان وارد نظام شبکه های بهداشتی کشور نشده بودو برنامه خاصی نیز جهت این مراکزوجود نداشت در سال 1374 طرح ادغام بهداشت دهان و دندان در pHC جهت اجرا در شبکه ارائه گردید و در سال 1376 نیز در راستای اجرای هرچه بهتر طرح ادغام ،طرح دانش آموزی نیز در اولویت برنامه های اداره سلامت دهان و دندان قرار گرفت .

با در نظر گرفتن این مسئله که عدم رعایت به موقع بهداشت و پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان باعث از دست دادن دندانهادر سنین پایین شده و عواقب به مراتب دشوار تر و پر هزینه تری را در بر خواهد داشت . چنانچه اقدامات پیشگیری و گسترش خدمات بهداشت دهان و دندان صورت نگیرد دولت و جامعه ناگزیر از قبول هزینه های بسیار گزاف تامین نیروی انسانی ،مواد و تجهیزات گران قیمت در درمانهای دندان پزشکی خواهند شد.

از آنجایی که امکان پوشش دادن به کلیه گروههای سنی وجود ندارد لذا گروههایی از افراد که احتمال ابتلا به بیماری دهانو دندان در آنان بالاتر است  و نیز امکان دسترسی به آنان طبق برنامه های موجود بیشتر می باشد به عنوان گروه هدف تعیین شدند .

گروه هدف برنامه بهداشت دهان ودندان :

1-زنان باردار و شیرده

در هر خانواده مادران نقش بسیار مهمی در بهداشت عمومی و هم چنین بهداشت دهان و دندان خانواده دارند . مادران به عنوان افرادی که الگوی رفتار ی فرزندانشان هستند و فرزندان رفتارهای بهداشتی آنها را مثل مسواک زدن تقلید می کنندو همچنین مادران با عدم تهیه مواد قندی برای کودکانشان ، نقش به سزایی در بهداشت دهان و دندان یک جامعه ایفا می کنند .

2- کودکان از بدو تولد تا 6 سالگی

دوران سنی پس از تولد تا 6 سالگی ار آنجا که سنین رویش دندانهای شیری در کودکان است اهمیت زیادی دارد . بسیاری از عادات غلط دهانی و عادات غذایی نامناسب (مصرف مواد قندی ) از کودکی شکل گرفته و به صورت عادت ،جزئی از طبیعت فرد شده و تابزرگسالی در فرد ادامه می یابد و نه تنها دندانهای شیری بلکه دندانهای دائمی رانیز گرفتار خواهند کرد.لذا این گروه به عنوان یکی از گروههای هدف انتخاب شدند .نکته مهم آنکه شروع برنامه های پیشگیری از پوسیدگی در نوزادان و نو پایان ،راحت تر و ارزان تر از این است که بخواهیم عادات ایجاد شده را تغییر دهیم .

3- کودکان 14-6 ساله

دراین سنین دندانهای دائمی شروع به رویش کرده و تا حدود 14 سالگی تقریباً تمام دندانهای دائمی در دهان فرد رویش پیدا کرده است .

خدمات سطح یک بهداشت دهان ودندان:

شامل آموزش بهداشت دهان ودندان ، معاینه وغربالگری ، ارائه خدمت وارنیش فلوراید

خدمات سطح دو بهداشت دهان ودندان :

ترمیم دندانهای شیری ودائمی ، جرم گیری ، فیشورسیلانت دندان6 ، عصب کشی دندانهای شیری ،کشیدن دندانهای شیری ودائمی عفونی وغیر قابل نگهداری

نیروهای ارائه دهنده خدمات سطح یک ودو بهداشت دهان و دندان:

1-بهورزان

مردان و زنانی با حداقل سواد دیپلم و ساکن روستای محل خدمت خود می باشند این افراد در خانه های بهداشت به ارایه خدمات اولیه مراقبتهای بهداشتی شامل آموزش بهداشت ( خدمات سطح یک ) به مردم می پردازند .

2-رابطین بهداشتی

افرادی هستند که به صورت داوطلب در شبکه های بهداشتی –درمانی شهرستان آموزشهای لازم را دریافت نموده اند .

این افراد جمعیت تحت پوشش منطقه خود را شناسایی کرده و مسئولیت آموزش ، پیگیری و ارجاع مردم را بر عهده دارند.

3- مراقبین سلامت

افرادی هستند که در پایگاههای بهداشتی مراکز خدمات جامع سلامت مشغول به کار بوده و خدمات و مراقبتهای لازم ( خدمات سطح یک ) را به مادران و کودکان منطقه تحت پوشش ارائه می نمایند .

4-دندانپزشکان :

در واحدهای دندانپزشکی مراکزخدمات جامع سلامت شهری وروستایی خدمات سطح یک ودو را ارائهمی دهند.

اهداف

1. افزایش آگاهی مردم در زمینه بهداشت دهان و دندان
2. بهبود کمی وضعیت ارائه خدمات اولیه بهداشت دهان و دندان
3. بهبود کیفی وضعیت ارائه خدمات اولیه بهداشت دهان و دندان

که همه موارد فوق منجر به ارتقای سلامت دهان ودندان جامعه خواهد شد .

شرح وظایف

1-    برنامه ریزی ریزی ،اجرا و نظارت بر حسن اجرای برنامه های پیشگیری و وارنیش فلورایدتراپی دانش آموزان

2-    هماهنگی برون بخشی و درون بخشی با سازمان ها و ادارات مرتبط ، در راستای اجرای برنامه ها و طرح های در دست اقدام

3-    پایش و نظارت بر عملکرد واحد های محیطی

4-    برآورد نیروی انسانی مورد نیاز و پیگیری مربوطه

5-     همکاری با دانشکده دندانپزشکی در جهت اجرای هر چه بهتر برنامه های آموزشی دانشجویان دوره عمومی و تخصصی

6-    جمع آوری ، ارسال و تحلیل آمار فعالیت های دهان و دندان

7-    نظارت بر حسن اجرای طرح ها و دستورالعمل های ابلاغی و برنامه های کشوری

8-    تدوین برنامه جامع عملیاتی و نظارت بر حسن اجرای آن

9-    تدوین برنامه آموزشی و برگزاری کلاس های آموزشی گروه های هدف مربوطه

10-    برنامه ریزی حهت جهت ارتقاء فعالیت خدمات واحدهای دهان و دندان تابعه

11-    برنامه ریزی و هماهنگی جهت تامین تجهیزات مورد نیاز واحدهای محیطی

12-    جانمایی و اعزام دندانپزشکان طرحی

13-    مشارکت در اجرای طرح های تحقیقاتی و  پژوهشی

14-    محاسبه ،تدوین و ابلاغ تعرفه خدمات دهان و دندان

15-    برنامه ریزی و هماهنگی اجرای دوره های آموزشی برای دندانپزشکان و دستیاران دندانپزشکی

16-    برگزاری جلسات هماهنگی اجرای برنامه های جاری با کارشناسان مربوطه